
NEN-EN ISO 14159:2008
Deze met de Machinerichtlijn geharmoniseerde norm
bevat hygiëne-eisen voor het ontwerpen van machines
en toebehoren, zoals buizen, leidingen en verbindingen.
Het zijn ontwerprichtlijnen voor fabrikanten van
machines, waarbij rekening wordt gehouden met zowel
risico’s door gebruik als bijvoorbeeld door reiniging,
desinfectie, pasteurisatie en sterilisatie.
De norm is van toepassing op een brede range van
machines en beperkt zich niet tot machines die
gebruikt worden voor voedselproductie. Zij geldt
voor alle machines waar hygiënerisico’s (biologisch,
chemisch, fysisch) voor consument en dier bestaan,
dus zowel voor voeding als bijvoorbeeld farmacie,
biotechnologie en cosmetica.
Machines en bekabeling kunnen zich in drie zones
bevinden:
1. het voedselgebied (hier kunnen oppervlakken
direct in aanraking komen met voedingsmiddelen
en het product kan teruggevoerd worden in het
productieproces)
2. het spatgebied (hier kunnen voedingsmiddelen
op spatten of stromen, maar het product kan niet
teruggevoerd worden in het productieproces)
3. het niet-voedselgebied (elk ander gebied).
Voor alle zones geldt dat de oppervlakten van de
materialen en coatings duurzaam, reinigbaar en indien
vereist desinfecteerbaar moeten zijn. Ze mogen geen
breuken vertonen, niet barsten, splinteren of schilferen.
Ook mogen er geen ongewenste materialen in kunnen
doordringen tijdens het beoogde gebruik.
Naast deze algemene eisen moeten de materialen in
de voedsel- en spatzone onder andere:
• corrosiebestendig zijn
• niet giftig zijn
• niet absorberend zijn
• het product niet besmetten.
NEN-EN 1672-2:2005+A1:2009
Deze met de Machinerichtlijn geharmoniseerde norm
was er eerder dan NEN-EN ISO 14159 en beschrijft de
hygiëne-eisen en ontwerpmethoden ten aanzien van
machines voor de voedingsmiddelenindustrie. Zij bevat
gedetailleerde veiligheidseisen en aanbevelingen voor
het ontwerpen, bouwen, installeren, gebruiken, reinigen
en onderhouden van dergelijke machines.
De norm hanteert nagenoeg dezelfde zonering
(voedsel, spat en niet-voedsel) als NEN-EN ISO
14159:2008. Dat geldt ook voor de eisen ten aanzien
van oppervlakten en materialen. Voor leidingen,
aansluitingen en aanverwante apparatuur die een
integraal onderdeel vormen van de machine gelden
dezelfde eisen als voor de machine.
N.B.: De NEN-EN ISO 14159:2008 en NEN-EN 1672-
2:2005+A1:2009 zijn vrijwel identiek, waarbij de
eerstgenoemde ook buiten Europa geldt. De normen
tonen een iets verschillend stroomschema voor risico-
inventarisatie.
Methodieken en praktijkrichtlijnen
Veel bedrijven hebben moeite met de praktische
invulling van EN-normen. Daarom zijn er diverse
platformorganisaties ontstaan die in deze behoefte
voorzien. Toepassing van hun richtlijnen is niet
verplicht, maar beperkt het risico op besmetting
(contaminatie) van voedsel wel.
European Hygienic Engineering & Design Group
(EHEDG)
EHEDG is een van oorsprong Europese non-profit
organisatie, opgericht in 1989, die de voedselindustrie
leveranciersonafhankelijke informatie biedt ten
aanzien van Hygienic Design oplossingen. Het platform
bestaat uit machinebouwers, voedingsproducenten,
onderzoeks- en onderwijsinstituten en overheden en
telt ruim 1.300 leden, die de organisatie sponsoren.
EHEDG heeft thematische werkgroepen en regionale
afdelingen in tientallen landen over de hele wereld,
waaronder - sinds 1999 - Nederland.
De stichting wil Hygienic Design (hygiënisch
ontwerpen) bespreekbaar maken en de
voedselveiligheid en -kwaliteit stimuleren. Dat
doet zij met name door middel van bijeenkomsten,
trainingen, bijna 50 richtlijnen en testprocedures
voor componenten. Haar ontwerprichtlijnen zijn in
hoofdlijnen samengevat in de standaarden NEN-EN
Draka Hygiënisch bekabelen in de voedingsindustries | 6