Hoe haal je het

maximale uit een

warmtepompinstallatie?

whitepaper

Veiligheids-

ventiel

vat

Ontgasser

Warmte- &

Koude-

afgifte

BRON WARMTEPOMP DISTRIBUTIE AFGIFTE

Fig. 1 Een warmtepompinstallatie bestaat uit vier delen: bron, warmtepomp, distributie en afgifte.

Een warmtepompinstallatie biedt interessante

mogelijkheden om een gebouw te verwarmen en/

Een warmtepompinstallatie heeft als doel een

gebouw duurzaam elektrisch te verwarmen (en/of te

koelen). Hiermee onttrek je warmte uit de buitenlucht,

ventilatielucht, de bodem of het grondwater en zet die om

naar een bruikbare temperatuur voor het verwarmen (of

koelen) van ruimten en/of tapwater.

Het omzetten of opwaarderen naar een bruikbare

temperatuur vergt meer elektrische (hulp)energie dan

bij een cv-installatie. Naast de compressor hebben ook

andere componenten, met name de besturing, pompen en

warmtepomp, distributie en afgifte. Voor een optimale

werking moeten ze alle 4 de delen goed functioneren en

op elkaar afgestemd zijn.

In dit whitepaper wordt uitgebreid ingegaan op een

aantal essentiële aandachtspunten. Waar moet je bij de

installatie van een warmtepomp op letten en wat zijn de

overwegingen?

onvoldoende energie leveren om ruimten voldoende te

verwarmen. Daarom worden warmtepompen bij voorkeur

gecombineerd met lage temperatuur afgiftetoestellen,

zoals vloerverwarming, LT-radiatoren of LT-convectoren.

LT-radiatoren hebben vaak meer lamellen waardoor ze

extra warmte afgeven; LT-radiatoren en LT-convectoren

kunnen warmte sneller verspreiden dankzij ventilatoren.

voorkomen en de warmte-afgifte te maximaliseren, dienen

voorkeur van dampdichte isolatie te worden voorzien.

Een warmtepomp, die een lage aanvoertemperatuur

heeft, beschikt over een ‘gesloten’ verdeler (zonder

circulatiepomp) voor de vloerverwarming. Namengen

van de temperatuur is meestal niet nodig. In de verdeler

Strangregelventiel

verschil tussen de temperatuur van de bron en die

van het afgiftesysteem zo klein mogelijk is. Zo’n laag

temperatuurverschil (Delta T) tussen de aanvoer- en

retourleiding levert bovendien meer comfort op doordat

de warmte-afgifte gelijkmatiger is en de ruimte meer

egaal, zonder grote verschillen, verwarmd wordt.

Bij een warmtepompsysteem is Delta T lager (5-10 ºC)

dan bij een cv-installatie (20 ºC). Wanneer je met een

wilt overdragen, moet je meer water rondpompen. Ofwel:

de doorstroomhoeveelheid (flow of debiet = aantal liters

Controleer daarom wanneer je een warmtepomp in

een bestaande installatie toepast of de radiatoren en/

of het leidingwerk qua stromingsnelheid bij het nieuwe

temperatuurregime passen. Het is mogelijk dat leidingen

te nauw zijn en/of de radiatoren onvoldoende debiet.

Hier biedt een strangregelventiel uitkomst. Wanneer

het hogere debiet en de grote temperatuurverschillen

niet in het afgiftesysteem geoptimaliseerd zijn, zal het

energieverbruik hoger zijn dan verwacht. Daarom hebben

leidingen met een grotere diameter.

bijvulautomaat

leidingen verstoppen en de installatie sneller slijt. Ook

vermindert lucht de warmteoverdracht en vertraagt het

de opwarming. De doorstroming van het systeemwater

vermindert en er kunnen koude zones ontstaan. Het

energieverbruik neemt dan toe terwijl het comfort en

de levensduur van het systeem afnemen. Het systeem

kan zelfs uitvallen. Ook kan er geluidsoverlast ontstaan.

Corrosie, andere vuildeeltjes en magnetiet veroorzaken

problemen in onderdelen zoals pompen, kleppen en de

Het is van belang om verstopping, slijtage en

energieverspilling van het warmtepompsysteem te

ontgassing. Zo maakt u het systeem tevens eciënter.

Door het hoge debiet van LT-systemen vragen ze om

lucht- en vuilafscheiders met een lage weerstand.

Conventionele luchtafscheiders werken minder goed

bij lage temperaturen. Vacuüm-ontgassers zijn wél

eectief, maar deze zijn vaak meer geschikt voor

grote systemen én maken relatief veel geluid. Gelukkig

bestaan er ook speciale, compacte ontgassers voor

ook in LT-systemen, zijn er specifieke vuilafscheiders of

gecombineerde lucht- en vuilafscheiders.

(aanvoer en retour) leidingen met een grotere diameter

toe te passen. Daarmee verklein je bovendien het risico op

Corrosie verkleint de leidingdiameter. Zo maakt 0,5

mm aanslag de diameter 1 mm smaller waardoor

een hoofdleiding van een 1” buis 8,6% minder

oppervlakte overhoudt en het energieverbruik

minder eciënt, de warmteoverdracht neemt af en er is

meer energie nodig voor een gelijke energieoverdracht.

Ontgassers zijn ideaal om zuurstof uit het systeemwater te

verwijderen en daarmee corrosie te voorkomen.

0,254 9

Door te zorgen voor een schone en luchtvrije installatie zal het verwarmingssysteem eciënter werken, wordt het

rendement hoger en de levensduur langer.

voor Actieve Koeling

verwarmen, moet je het systeem wel goed inregelen.

Wanneer je vloerverwarmingsgroepen naregelt met

middel van klepjes afgesloten zodra het vertrek op

temperatuur is. Tijdens het koelen dient deze regeling

net andersom te werken om het koudere water door te

slangen te kunnen sturen. Hiervoor moet de warmtepomp

water wordt aangeleverd zodat de regelaar omdraait of

eenvoudig alleen de klepjes opent om te kunnen koelen.

Een zelfbalancerende verdeler, zoals de Secos van Comap,

biedt uitkomst.

(hogere diusie) worden toegepast, is er meer kans op

lucht in de installatie. Ook kan een geringe vuilafzetting

in een koelsysteem de eciëntie tot 5% verminderen en

het gebouw af te koelen. Via de warmtewisselaar wordt

warmte aan (het verwarmingswater van) het gebouw

onttrokken en opgeslagen in de bodem of het grondwater.

Bij passief koelen werkt alleen de circulatiepomp en blijft

Actief koelen kan met twee soorten warmtepompen.

Daarbij blijft de warmtepomp volledig in bedrijf, maar

wordt de werking omgekeerd om het gebouw te koelen.

bij een airco warme binnenlucht via de binnenunit af naar

Een lucht/water-warmtepomp koelt het water en pompt

dit door de leidingen van de vloerverwarming of LT-

radiatoren zodat er warmte aan de binnenlucht wordt

onttrokken. Die warmte wordt via de buitenunit aan de

buitenlucht afgegeven. Om die binnenwarmte af te voeren

naar een vaak warmere buitenlucht moet de warmtepomp

over een compressor beschikken. Bij actief koelen is zowel

De uitdaging bij een warmtepompsysteem zit niet zozeer

in het installeren. Juist het goed inregelen is essentieel

voor het uiteindelijke rendement en comfort van het

systeem. Om te zorgen dat een warmtepomp eciënt

werkt en de afgiftetoestellen goed verwarmen, is het

cruciaal om het systeem waterzijdig nauwkeurig in te

en de warmteverdeling tussen de afgiftetoestellen.

Vertrekken worden niet meer te warm of te koud want de

toestellen leveren de gewenste hoeveelheid warmte. De

stooklijn is dan energetisch optimaal ofwel in balans.

Bij een slechte warmteverdeling (onderdebiet) zijn

bepaalde ruimten te warm of te koud. Wanneer een

ruimte te warm wordt, zullen mensen een raam openen

(energieverspilling) of een afgiftetoestel dichtdraaien. In

het laatste geval krijgen de nog openstaande toestellen

een grotere doorstroom en is de retourtemperatuur te

werking. Hierdoor vermindert het rendement en kunnen er

geluidshinder en meer slijtage ontstaan. Dit veroorzaakt

dan overflow in andere ruimten.

Doel van waterzijdig inregelen is dan ook om de flow

naar de verschillende afgiftetoestellen in te regelen

zodat deze precies de gewenste hoeveelheid water

ontvangen. Immers, daarmee kun je de energiekosten van

de warmtepompinstallatie tot 40% verlagen. Naast het

het comfort.

Statisch inregelen betekent dat je de flow met behulp van

zodat er exact voldoende water door stroomt. Door het

debiet per toestel in te stellen, zal er bijvoorbeeld door

de ene radiator wat meer warm water stromen en door

en onderhoudskosten minder worden. Statische

inregelventielen kunnen zich niet aanpassen aan

veranderingen in het debiet en de pompdruk.

Een warmtepomp gebruikt een lagere

aanvoertemperatuur en moet veel meer liters water

door het systeem pompen om overal voldoende warmte

af te geven. Niet alle inregelventielen zijn daarop

berekend. Handmatige, statische strangregelventielen

(zoals NexusValve Fluctus) worden gebruikt om een

de afgiftetoestellen op een vast debiet instelt en de

aantal liters krijgen dat ze nodig hebben om het gewenste

vermogen te leveren. Ze vangen te grote drukverschillen in

de installatie automatisch op zodat het openen of sluiten

van afsluiters in andere delen van de installatie geen

invloed heeft op de installatiedelen achter een dynamisch

debiet.

NexusValve Vivax regelventielen vormen een combinatie